Op zoek naar Orion400

Via deze nieuwsbrief blijft u op de hoogte van alle ontwikkelingen rondom de projectlocatie Orion400. De nieuwsbrief verschijnt uitsluitend digitaal. U kunt zich aanmelden voor de nieuwsbrief rechts op deze pagina.

Bekijk de nieuwsbrief hieronder terug. 

Via deze nieuwsbrief blijft u op de hoogte van alle ontwikkelingen rondom de projectlocatie Orion400. De nieuwsbrief verschijnt uitsluitend digitaal. U kunt zich aanmelden voor de nieuwsbrief rechts op deze pagina.

Bekijk de nieuwsbrief hieronder terug. 

Ruim 30 bewoners hebben samen met Hoorne Vastgoed, Elan Wonen en een aantal lokale ondernemers in een constructieve sfeer deelgenomen aan de co-creatie sessies op 24 juni en 29 juni over de thema’s Wonen, Groen en Voorzieningen. U kunt de inhoudelijke opbrengst bekijken op dit online whiteboard. De projectgroep nodigt u van harte uit om deze opbrengsten te verrijken met uw eigen ideeën voor de buurt. Daarover leest u onderaan dit bericht meer. 

Een greep uit de onderwerpen die bij de sessies aan bod kwamen:

> Op beide avonden zijn de kaders geschetst voor de co-creatie en is gestart vanuit de opbrengst van het participatieproces in 2019. Ook hebben deelnemers inzage gekregen in het proces van gebiedsontwikkeling. Want aan welke knoppen kun je draaien om tot een rendabele ontwikkeling te komen? 

> Op de vraag van Peter Jobsen van Elan Wonen of de buurt bijzondere doelgroepen zou willen huisvesten op Orion400, gaven aanwezigen in de sessie Groen/Wonen aan dat ze jong en oud zouden willen mengen, en/of voorrang willen geven aan jongeren voor wie het momenteel erg moeilijk is een (huur)woning te vinden. Ook werd de suggestie gedaan om na te denken over het huisvesten van mensen met een beperking in Orion400. 

> In de sessie over Voorzieningen kwam naar voren dat zowel ouderen als jonge gezinnen behoefte hebben aan een ontmoetingsplek en aan ruimte voor kunst, cultuur en hobby’s. Daarnaast werd door enkelen aangegeven dat Haarlem Noord een aantrekkelijke wijk is, maar soms nog wat saai. Het zou mooi zijn om daar iets aan te verbeteren en er wat meer ‘reuring’ in de wijk ontstaat.

> Kleine zelfstandigen en creatieven staan te springen om betaalbare bedrijfsruimte, die erg schaars is in deze wijk. Ook voor medische voorzieningen in de eerste lijn, zoals huisartsen en ergotherapeuten is er een gebrek aan geschikte (praktijk)ruimte. 

> Bewoners vinden het belangrijk dat huurders zich duurzaam gaan verbinden aan de buurt, en dat zij bezoekers uit de omliggende buurten aantrekken. “Zodat we niet over twee jaar, zoals op het Plesmanplein en in de Cronjéstraat, leegstand en verloedering krijgen.”

Doe mee! 

De eerste fase van de co-creatie staat in teken van het inventariseren van kansen en ideeën voor de thema’s voorzieningen, wonen en groen. Heeft u goede ideeën die nog niet op het online whiteboard staan, vul het whiteboard dan aan met uw ideeën en kansen.

Wilt u liever uw ideeën delen in persoonlijk contact? Dan ontvangen we graag uw input via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.. Fijn als u daarbij aangeeft of we u mogen bellen over uw input. Indien dit het geval is, ontvangen we ook graag uw telefoonnummer.   

Alle inbreng uit de sessies én uit de ‘nagekomen ideeën’ zullen we rubriceren, zodat we in de volgende co-creatie sessie aan de slag kunnen om de genoemde kansen en ideeën verder te brengen. Vervolgens kunnen bewoners en ondernemers uit de buurten rondom Orion400 geraadpleegd worden over de concrete voorstellen. U kunt dus meedoen in de tweede ronde van de co-creatie, of (later in het proces) als buurtbewoner bijdragen aan de totstandkoming van het ontwerp.   

Wilt u meedoen aan de volgende sessies? U kunt zich alvast aanmelden via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.. Zodra de data gepland zijn, ontvangt u de uitnodiging. Uiteraard worden de sessies ook weer aangekondigd op deze website en in de nieuwsbrief.

Een groeiende groep bewoners wil meer zeggenschap over de eigen leefomgeving en vooral: zelf iets doén. Dit blijkt zowel tijdens de co-creatie sessies voor Orion400 als uit de vele bewonersinitiatieven die Haarlem rijk is. Een bloeiende community van stadmakers fungeert als aanjager en verbinder van deze initiatieven. Hoe kan deze beweging (nog meer) van waarde zijn voor de buurten rondom Orion400?

De locatie Orion400 ligt temidden van vier buurten die samen rond de 5.000 huishoudens tellen. Daarmee heeft deze plek veel reikwijdte en dus potentie, (ook) voor bewonersinitiatieven. Hoorne Vastgoed biedt ruimte op deze locatie voor initiatieven voor, door, met en van bewoners. Vertaald naar de locatie valt te denken aan ontmoetings- en werkplekken, horeca, stadslandbouw, (deel)mobiliteit en groenonderhoud. Bewoners met dergelijke ideeën worden uitgenodigd deze in te brengen en tijdens de co-creatie verder uit te werken.

Inspiratie: dit kan er allemaal!

Om het denken over bewonersinitiatief voor deze plek te inspireren, zetten we enkele inspirerende voorbeelden op een rij uit eigen stad en daarbuiten.

> In Haarlem is in 2015 de coöperatie Duurzaam Garenkokerskwartier opgericht. Deze coöperatie realiseerde als eerste in de provincie Noord-Holland een collectief zonnestroom-dak. Inmiddels doet de coöperatie veel meer in de buurt.

> Toen de bibliotheek vertrok uit Rotterdam-West, namen bewoners het initiatief tot een leeszaal, die geheel en succesvol draait op bewoners.

> In Den Haag hebben bewoners zelf een buurthuis bekostigd: Bezuidenhout> In de Achterhoek bieden twee energiecoöperaties elektrische deelauto’s aan met vrijwillige chauffeurs in een coöperatief model. 

> In Haarlem werken bewoners onder vlag van iZoof Car Sharing ook aan een concept voor onderling elektrisch autodelen. 

Een overzicht van alle andere Haarlemse initiatieven is te vinden op Haarlem Link.

Waarom zijn bewonersinitiatieven waardevol?
Bewonersinitiatieven brengen reuring en onderlinge verbinding. Ze ontstaan vanuit persoonlijke betrokkenheid en hebben een ‘doe-kracht’ die aanstekelijk werkt. Ze richten zich onder andere op meer biodiversiteit, verduurzaming van de voedselketen, buurtcontact, zingeving, circulariteit, duurzame energie en schonere lucht. Daarmee leveren ze op schaal van de buurt en de stad een bijdrage aan het oplossen van complexe vraagstukken als klimaatadaptatie, energietransitie, mobiliteitstransitie, arbeidsparticipatie en voedselverspilling. 

Right to challenge
Bewonersinitiatief ontstaat vanuit verschillende situaties. Waar de overheid zich terugtrekt,  staan bewoners op om voorzieningen in stand te houden. Een andere situatie is dat bewoners bepaalde zaken beter en/of goedkoper zelf kunnen regelen dan de overheid of de markt dit kunnen. Vanuit deze gedachten hebben gemeenten ‘Right to Challenge’ gelanceerd, waarin bewoners bestaande taken van overheden in eigen beheer kunnen overnemen met bijbehorende financiering. Ook Haarlem experimenteert hiermee: bekijk deze pagina op de website van de gemeente.

Coöperatie
Een bewonersinitiatief kan ook de vorm aannemen van een coöperatie waarin gezamenlijk een dienst of product wordt aangeboden. Zo’n coöperatie is niet alleen voor, door, en met bewoners, maar vooral ook ván bewoners. Dat geeft bijvoorbeeld de mogelijkheid om samen zonnepanelen te kopen en te beheren in een lokale energiecoöperatie of buurtcoöperatie. 

Al deze initiatieven creëren verschillende waarden tegelijkertijd: er wordt geld bespaard en/of verdiend, mensen leren elkaar beter kennen, raken meer betrokken bij hun omgeving en weten elkaar te vinden. Daardoor pakken mensen gemakkelijker ook andere zaken op die spelen in de buurt. Daarom worden deze concepten ook wel geduid als: ‘Nieuwe dien- en verdienmodellen voor de buurt’. 

Geïnspireerd verder
Bent u geïnspireerd geraakt, loopt u langer met een idee voor uw straat of wijk, of wilt u juist door de creativiteit van anderen worden meegenomen? Neem deel aan één van de co-creatie sessies rondom Groen, Wonen, Voorzieningen of Mobiliteit en/of neem contact met ons op via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.. Zodra de data voor de vervolgsessies gepland zijn, ontvangt u hiervoor een uitnodiging. Uiteraard worden de sessies ook weer aangekondigd op deze website en in de nieuwsbrief.

Meer weten over bewonersinitiatief en zelfbeheer?
> Op lsabewoners.nl is een schat aan kennis en ervaring te vinden over bewonersinitiatieven en zelfbeheer. 

> Op nudge.nl zijn vele kleine en grote initiatieven te vinden uit heel Nederland, maar ook specifiek uit Haarlem. 

> Buurkracht.nl biedt inspiratie en hulp in de beginfase van een buurtinitiatief.

In april 2021 is vanuit Hoorne Vastgoed het participatietraject gestart om met de buurt tot een gedragen ontwerp te komen voor de ontwikkeling van de locatie Bison Bowling/Orion400. In dit artikel geven we een doorkijkje naar het participatieproces rondom deze ontwikkeling en naar ieders rol en de besluitvorming.

De locatie Orion400 is deel van een grotere ontwikkeling die een deel van de Orionweg en de gehele Planetenlaan bestrijkt (de ‘Orionzone’). In 2019 heeft de gemeente bewoners betrokken bij deze brede ontwikkeling, door middel van een participatieproces. In dit verslag is te lezen wat de gemeente van de opbrengst heeft verwerkt in de concept-visie, die is ingebracht bij de gemeenteraad in februari 2020.

Participatie vanuit co-creatie
Orion400 bouwt voort op de uitkomsten van die eerdere participatie. Dit betekent dat zorgen en bezwaren die bewoners toen hebben geuit nu het startpunt zijn. Om vervolgens de energie te richten op de vraag hoe we samen met ontwikkelaar, woningcorporatie, gemeente en bewoners tot een gedragen ontwerp komen - waarbij het voor de gemeente (als beslisser) duidelijk is dat dit ontwerp uit de buurt én van de buurt is. Hoe kunnen we voldoende aanbod van betaalbare woningen realiseren, met behoud van kwaliteit van de leefomgeving? Een uitdagende opgave - waar we alleen samen uit kunnen komen. Daarom is het nodig om alle aanwezige denk- en creatiekracht in de omliggende wijken aan te boren en te verenigen. Dat is wat we doen in de huidig co-creatie.

De uitkomsten van participatie in 2019
Maar wat zijn nu eigenlijk de uitkomsten van de participatie uit 2019 waarop Orion400 voortbouwt? Ongeveer 140 bewoners hebben gebruik gemaakt van de mogelijkheid hun zienswijze in te dienen op de concept-ontwikkelvisie voor de (gehele) Orionzone. Hierbij vertegenwoordigde 1 bewoner 4 buurtgenoten en waren ook de wijkraden als vertegenwoordigers vanuit de wijk aanwezig. In totaal hebben 27 mensen bezwaar geuit tegen de komst van een supermarkt op de locatie Orion400. De reactie van de gemeente op de ingestuurde zienswijzen m.b.t. de supermarkt was als volgt:

In de concept visie was een mogelijkheid van een nieuwe supermarkt opgenomen op de hoek Orionweg-Planetenlaan. In de definitieve visie die het college aan de gemeenteraad ter besluitvorming voorlegt, is deze mogelijkheid geschrapt. In de inspraak is gebleken dat er onvoldoende draagvlak is in de wijk voor de komst van een nieuwe supermarkt. Eventueel zal de komst van een nieuwe supermarkt op de eerder aangewezen locatie alsnog worden toegelaten als een initiatiefnemer zich meldt met een initiatief waarvoor gebleken draagvlak is en dat past binnen het supermarktbeleid en de overige (ruimtelijke) randvoorwaarden van gemeente Haarlem.

De gemeenteraad heeft dus eerst de supermarkt geschrapt uit de ontwikkelvisie. Maar vervolgens bij het vaststellen van deze visie (februari 2020) toch ruimte gelaten om draagvlak voor een supermarkt opnieuw te onderzoeken. Dit is voor Hoorne Vastgoed een aanleiding om de mogelijkheid van een supermarkt toch mee te nemen in het participatietraject. Maar wel nadrukkelijk naast andere scenario’s zonder supermarkt. Dit is het kader waarin de projectgroep met bewoners onderzoekt hoe we op korte termijn woningbouw kunnen realiseren op Orion400, met behoud van kwaliteit van de leefomgeving. 

Elke ontwikkelaar organiseert zelf participatie
In de Orionzone worden de komende jaren diverse locaties ontwikkeld. Naast Orion400 zijn dat onder meer het voormalige Nova College aan de Planetenlaan en het stadion aan de Sportweg. Deze locaties zijn in handen van verschillende projectontwikkelaars, en iedere partij dient voor de eigen locatie (zelf) het participatieproces te organiseren. De gemeente kijkt van afstand mee en heeft geen actieve rol. Uiteraard houden we vanuit de werkgroep Orion400 wel contact met het gebiedsteam Noord en houden we de gemeenteraad actief op de hoogte over de voortgang. Zo kunnen zij inzicht krijgen in deze vernieuwende werkwijze, en de waarde ervan voor de buurt.  Overigens is Hoorne Vastgoed nu de eerste die het participatieproces ter hand heeft genomen, maar ook de eigenaar van Nova College heeft inmiddels aangegeven dit jaar te willen starten. 

Bewoners kunnen meedoen en -besluiten
In de co-creatie samenwerken betekent dat bewoners, ontwikkelaar en woningcorporatie samen bijdragen aan de invulling van de locatie Orion400. Hierbij wordt gewerkt rondom de thema’s Groen, Wonen en Voorzieningen. Er zijn wel heldere kaders per thema om inzicht te geven in wat er vast staat en waar ruimte is voor het samen ontwikkelen van de invulling voor deze locatie. Hierbij willen we zoveel mogelijk bewoners uit omliggende buurten - ca. 5.000 huishoudens - informeren én raadplegen over deze voorstellen. Bewoners die hier op reageren, besluiten mee over het ontwerp.  

Wijkraden hebben kennis van de wijk 
In de co-creatie groepen voor Orion400 werken individuele bewoners samen. De wijkraden hebben helaas aangegeven geen vertrouwen te hebben in het participatieproces van Hoorne Vastgoed. Op gezette tijden heeft Hoorne Vastgoed wel contact met de wijkraden om hen op de hoogte te houden van het proces. Daarnaast worden de wijkraden steeds opnieuw uitgenodigd om mee te doen, als vertegenwoordiger van bewoners. Tenslotte hebben wijkraden veel kennis van de wijken, en beschikken zij over de communicatiekanalen om alle bewoners te informeren over actuele ontwikkelingen.

Gemeenteraad besluit over de uitkomsten van co-creatie 
Als het participatieproces is doorlopen, zal Hoorne Vastgoed verslag doen aan de gemeente. Uiteraard wordt dit verslag vastgesteld in samenspraak met de bewoners die hebben deelgenomen aan de co-creatie. Daarbij legt Hoorne Vastgoed het gedragen ontwerp voor bij de gemeenteraad. Vervolgens beoordeelt de gemeenteraad de gepleegde inspanningen en opbrengsten van het participatieproces en wordt een besluit genomen over het voorgestelde ontwerp.

Eerste sessies van start                                                            Nu de ontwikkeling van Orion400 is ‘afgetrapt’ met de online sessies, is het tijd voor de volgende stap: de co-creatie. Het is een term die regelmatig langskomt, maar wat houdt ‘co-creatie’ eigenlijk in? Simpel gezegd gaat het er bij co-creatie om dat iedereen op basis van dezelfde informatie invloed op heeft, en bijdraagt aan, het proces én het resultaat. 

Deze vorm van samenwerking biedt bewoners de kans om, op een gelijkwaardige manier, samen te werken met de andere partijen bij de projectontwikkeling. Daarbij is de inzet om met elkaar op een constructieve manier tot oplossingsrichtingen te komen, in plaats van de focus te leggen op de problemen waarmee stadsontwikkeling ons confronteert. Dit is een groot verschil met een participatieproces waar ideeën worden ‘opgehaald’ door een organisator, die de ‘oogst’ vervolgens wel/niet verwerkt in de plannen. Bovendien heeft ieder een actieve rol in co-creatiesessies, zodat niet alleen de verbaal sterke mensen het woord voeren. 

Commitment

In een co-creatie proces betekent meepraten ook meedoen. Dit vraagt om commitment en een tijdsinvestering van deelnemers; we gaan een traject met elkaar aan van mei-oktober 2021. Deelname is daarmee niet vrijblijvend. Nu zullen deelnemers er natuurlijk geen dagtaak aan hebben, maar er wordt wel inzet en commitment verwacht voor de hele periode. 

De praktijk: wat kunt u verwachten?

> We gaan in (meerdere) groepen van maximaal tien deelnemers aan de slag met co-creatie rondom de genoemde thema’s. De sessies vinden plaats in het WijkLab (Delftlaan 327), waar met voldoende afstand van elkaar kan worden gewerkt.

> In de groepen gaan we ‘actiegericht samenwerken’. Oftewel vanuit denken steeds de slag naar doen maken. Ideeën die in de groepen ontstaan, worden door de groepen zelf uitgewerkt. Dat betekent ook dat deelnemers elke sessie verlaten met een of meerdere actiepunten om uit te werken in de periode tot de volgende bijeenkomst.

> Om volwaardig aan co-creatie deel te kunnen nemen, is transparantie nodig over het proces (inhoud, rollen, planning), en de mate van invloed en zeggenschap voor bewoners. Hier draagt de Projectgroep Orion400 zorg voor - en hier is zij dan ook altijd op te bevragen. 

> Er zijn drie thema’s voor co-creatie: Mobiliteit, Wonen & Voorzieningen en Eco & Groen. Omdat er al een bewonersvisie voor Mobiliteit ligt, en bereikbaarheid en verkeersveiligheid de locatie Orion400 overstijgen, maken we rondom dit thema een snelle start. Dit doen we samen met de omwonenden die in 2019/2020 hebben gewerkt aan de mobiliteitsvisie. In deze co-creatie komen we tot het vertrekpunt voor de daaropvolgende co-creatiesessies over Wonen&Voorzieningen en Eco Groen.

Mate van invloed

Per thema is een driedeling gemaakt wat betreft de mate van invloed voor de co-creatie:

> Zaken die de invulling van de locatie Orion400 betreffen, en waarover deelnemers/bewoners (mede-)zeggenschap krijgen.

> Zaken die de locatie Orionweg 400 overstijgen, maar in directe verbinding staan met de ontwikkeling van deze locatie. Hier kan de projectgroep zich met bewoners inzetten om de onderwerpen te agenderen bij lokale overheden en hier adviezen en suggesties voor te doen.

> Zaken die van belang zijn voor de Orionzone als geheel, maar met (te) weinig direct verband met de locatie Orion400. Deze onderwerpen vallen buiten de invloedsfeer van Orion400 maar worden ‘opgepakt’ door WijkLab Haarlem-Noord. Daarmee blijven deze uitkomsten van de co-creatie bewaard voor het moment dat er andere ontwikkelaars in de Orionzone aan de slag gaan.

Meedoen?!

Heeft u ideeën en/of expertise op één van de thema’s Mobiliteit, Wonen & Voorzieningen of Eco & Groen? En bent u bereid deze in te zetten in de co-creatiesessies? Laat het ons vooral weten via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Wat vragen wij van deelnemers aan de sessies?

• Uw commitment van mei t/m oktober 2021
• Constructieve deelname aan de gekozen themasessie(s). Ga uit van 2 uur per sessie en een afsluitende overall sessie met de resultaten uit alle sessies.
• Communicatie/transparantie over de co-creatie in uw eigen netwerk in de buurt

Wat krijgt u ervoor terug?

• Pioniersrol in een andere, vernieuwende manier van samenwerking in stadsontwikkeling
• Meer inzicht in het proces van stadsontwikkeling
• Met alle betrokken partijen rondom de stadsontwikkeling en buurtgenoten werken aan waarde voor en door de buurt door middel van co-creatie

Op de hoogte blijven

Wanneer u niet in één van de groepen deelneemt aan de co-creatie, zullen we u op de hoogte houden en betrekken bij de verdere ontwikkeling. We doen verslag van de co-creatie via website, nieuwsbrief en/of wekelijkse spreekuur. Als u zich aanmeldt voor de mailinglijst, benaderen wij u bovendien actief voor input en feedback rondom de ideeën in de sessies. Ook kunt u zelf op elk gewenst moment uw ideeën of zorgen delen met de co-creatiegroepen via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.. 
                                        

Veel vragen, kritische kanttekeningen en betrokken bewoners

Op dinsdagavond 13 april vond een online sessie plaats met bewoners en betrokkenen bij de ontwikkeling van Orion400. Er waren zo’n 55 deelnemers aanwezig. Zij werden geïnformeerd over de stand van zaken, over hoe het proces van co-creatie wordt opgepakt en waar omwonenden zich hierbij in kunnen zetten. Het was een bijeenkomst waarin veel vragen aan bod kwamen, waar zorgen en kritische kanttekeningen werden uitgesproken en waar een aantal betrokken bewoners zich aanbood om een actieve rol te spelen.

Aftrap voor co-creatie

De bijeenkomst was bedoeld als ‘aftrap’. Daarbij werd geschetst welke partijen er bij de ontwikkeling betrokken zijn en wat hun belangen zijn. Vandaaruit wordt gekeken of er, rekening houdend met al die verschillende belangen, toegewerkt kan worden naar een gedragen ontwerp voor de locatie Orion400 (huidige Bison Bowling). Een deel van de invulling is al bekend, namelijk sociale woningbouw. Daarbij is nog niet exact bepaald voor welke doelgroep(en) deze woningen het best bestemd kunnen worden, ook is er veel ruimte om te bepalen hoe de overige ruimte wordt ingevuld. De mening, inzet en actieve betrokkenheid van mensen uit de buurt (bewoners, ondernemers en andere partijen) zijn daarbij van groot belang. Dat is de insteek van het co-creatieproces, waarbij wordt gewerkt rondom de thema’s wonen en voorzieningen, mobiliteit en groen.

Inzet Stadmakers en WijkLab

De avond werd gefaciliteerd door Stadmakers Brigitte Kool, zelf ook bewoonster van de wijk, en Yvonne Haneman. In de chat werden direct al vragen gesteld over hun rol, wie hun opdrachtgever is en wat de relatie is met WijkLab. Daar werd aangegeven dat de Stadmakers zijn ingeschakeld door Hoorne Vastgoed om de co-creatie te faciliteren. Waarbij het WijkLab wordt betrokken om de wensen en uitkomsten van de co-creatie ‘te bewaren’. Brigitte Kool: ‘Stel dat er behoefte is aan ruimte voor schilderles of voor cursussen, maar dat blijkt niet haalbaar in deze ontwikkeling. Dan kunnen we dat meenemen op het moment dat er andere kavels in de Orionzone worden ontwikkeld. We hebben te maken met een groot aantal verschillende eigenaren, ontwikkelaars en andere partijen. Zij hoeven ons dan niet steeds op dezelfde thema’s te bevragen. Andersom kunnen wij als bewoners direct aangeven welke wensen en behoeftes er leven.’ Op een later moment komt er op deze website en in de nieuwsbrief een nadere toelichting over de rol van zowel Stadmakers als WijkLab. 

Wel of geen supermarkt

Uiteraard waren er de nodige vragen en opmerkingen over het wel of niet realiseren van een supermarkt. Ontwikkelmanager Jan Joost Bloemendal van Hoorne Vastgoed ging hier nader op in. Hij gaf aan dat toen Hoorne Vastgoed de locatie aankocht, er in de ontwikkelvisie van de gemeente nog sprake was van een supermarkt. Later is dit veranderd, mede als gevolg van de inspraak van bewoners. ‘Zoals het er nu naar uitziet gaat er geen supermarkt komen, daarom moeten wij als ontwikkelaar bekijken hoe de ontwikkeling wel rendabel te maken is. Tegelijkertijd vinden we de maatschappelijke component heel belangrijk. Mede daarom hebben we contact gezocht met Elan wonen en afspraken gemaakt over minimaal 50% sociale woningbouw.’ 

Wonen en/of voorzieningen?

Op de vraag of het ook denkbaar is dat er alleen maar woningen komen op deze locatie, en geen verdere voorzieningen, gaf Jan Joost Bloemendal aan: ‘als er geen behoefte is aan voorzieningen in de wijk, kan dat zeker. Vanuit financieel oogpunt is het voor ons zelfs heel aantrekkelijk om alleen vrije sector woningen neer te zetten. Maar onze ervaring bij andere projecten is dat het toevoegen van voorzieningen veel belangrijker is voor de leefbaarheid in de wijk. Daarmee richten we ons op de lange termijn omdat we ons, net als Elan Wonen, voor een lange periode verbinden aan deze locatie en de omgeving.’

Nek uitsteken voor sociale woningbouw

Vanuit Elan Wonen was Peter Jobsen aanwezig. Hij ging eerst met een knipoog in op het beeld van de woningbouwcorporatie waar grof geld wordt verdiend. ‘Laatst kreeg onze directeur bij een debat in de Pletterij als eerste de vraag welke auto ze rijdt. Dat is een Kia overigens. Op sociale woningbouw kun je niet verdienen. Sterker nog, daar moet geld bij. Tegelijkertijd is het de opdracht van Elan om betaalbare woningen te realiseren. De huidige wachttijd voor een sociale woning in Haarlem is met gemiddeld 8 jaar veel te lang. Nu zie ik elders in Haarlem wel gebeuren dat ontwikkelaars even afwachten, bijvoorbeeld tot de gemeente een nieuw college krijgt en er misschien minder sociaal gebouwd hoeft te worden. Wat dat aangaat steekt Hoorne haar nek uit door zich nu al vast te leggen op die minimaal 50% sociaal.’ 

Mobiliteit een veelgenoemd thema

Een thema dat door meerdere mensen werd genoemd is mobiliteit. Er zijn zorgen over met name de toenemende parkeerdruk, extra verkeersbewegingen en de verkeersveiligheid. Eén van de aanwezigen was van mening dat het beter is om eerst het mobiliteitsvraagstuk voor de hele zone/wijk aan te pakken. Dus niet beginnen bij de ontwikkeling en dan ‘terugkijken’ naar de gevolgen voor mobiliteit, maar andersom. Dat voorstel kreeg in de chat de nodige bijval. Jan Joost Bloemendal gaf aan dit punt goed te begrijpen, maar dat door een dergelijke aanpak wel veel tijd verloren gaat. Wat hem betreft kunnen deze twee processen parallel aan elkaar lopen en is dit een belangrijk gespreksonderwerp binnen het thema ‘mobiliteit’. Daarbij geldt overigens dat mobiliteit bij uitstek een vraagstuk is dat het project Orion400 overstijgt en dus binnen de totale ontwikkeling van de Orionzone aan bod moet komen, (ook) in samenwerking met andere eigenaren/ontwikkelaars en de gemeente.

Antwoord op alle vragen

Zo waren er nog veel meer vragen en gespreksonderwerpen die aan bod kwamen, ook in de chat. Zoveel zelfs, dat het niet mogelijk was ze allemaal in deze eerste sessie te beantwoorden of in dit verslag te benoemen. Zo waren er mensen die graag culturele voorzieningen in de wijk zien, waren er vragen over de toepassing van duurzame materialen en houtbouw in het ontwerp, suggesties voor ondergronds dan wel bovendeks parkeren en opmerkingen over de architectuur. Ook waren er vragen over de rol van de gemeente en waarom die niet in de projectgroep zit. Er werd toegezegd dat alle vragen worden beantwoord en gepubliceerd, ook de vragen die in de sessie al aan bod zijn geweest. Dit gebeurt via de website Orion400.nl en/of in het vervolg van de co-creatie. 

Heel fijn wonen

Toen de bijeenkomst was afgelopen en iedereen geleidelijk de online sessie verliet, bleef één mevrouw nog even ‘hangen’. ‘Goed gedaan hoor. Ik had geen idee hoe het in elkaar stak en was bang dat er iets vreselijks komt in onze prettige wijk. Daardoor had ik eerst heel erg de focus op alles wat níet goed gaat – maar er zijn ook nog andere dingen mogelijk. Zo heb ik een vriendin die schildert, daar moest ik meteen aan denken toen het ging over schilderles of ateliers. En de meeste mensen gaan hier gestrekt de deur uit, want het is hier heel fijn wonen – dus we krijgen een oudere wijk en het zou mooi zijn als er voorzieningen komen voor die mensen.’

Voor wie niet bij de sessie kon zijn: deze wordt nogmaals gehouden op donderdagochtend 15 april, vanaf 9:00 uur. Aanmelden: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.. Naar dit mailadres kunnen ook ideeën en suggesties worden gestuurd, of kunnen mensen het laten weten als zij zich actief in willen zetten tijdens de co-creatie sessies in mei.

Veel vragen, kritische kanttekeningen en betrokken bewoners

Bij de online ‘ochtendsessie’ op 15 april waren ruim 20 bewoners en betrokkenen bij de ontwikkeling van Orion400 aanwezig. De sessie had dezelfde opzet als die van 13 april. Ook de vragen en zorgen van de deelnemers waren deels hetzelfde, al kwamen er ook andere accenten naar voren.

Zo bleken er ook in deze sessie duidelijk vragen of er wel of niet een supermarkt komt en wat de gevolgen zijn van ontwikkeling op de locatie voor de mobiliteit en verkeersveiligheid (zie ook het verslag van 13 april). Door het kleinere aantal deelnemers, was er dit keer nog meer ruimte voor interactie en om inhoudelijk dieper op onderwerpen in te gaan. Zo vroeg een bewoonster zich af of een alternatief verdienmodel kan zijn dat bewoners een aandeel nemen in dit project. ‘Ik begrijp dat een supermarkt ‘de hoofdprijs’ is. Je kunt er geen pretpark van maken, maar is de locatie met bijvoorbeeld een kringloopwinkel ook rendabel te krijgen? Oftewel: wat is de bandbreedte waarin we moeten denken?’.

Op zoek naar balans

Jan Joost Bloemendal, ontwikkelmanager bij Hoorne Vastgoed: ‘Een supermarkt levert een goede huurprijs op, met veel verhuurde vierkante meters. Een grote kostendrager als een supermarkt kan de rest van de ontwikkeling in financieel opzicht aanjagen. Oftewel: zorgen dat er ook andere voorzieningen mogelijk zijn die een lagere opbrengst hebben. Voor een kringloopwinkel geldt dat niet. Dan moeten we of op zoek naar een andere inkomstenstroom, of snijden in de kosten. Als voorbeeld moet je denken aan een parkeerdek in plaats van een ondergrondse of half verdiepte parkeergarage, omdat dat laatste vrij kostbaar is.’ 

Leefbaarheid en sociale samenhang

Verder gaf Jan Joost Bloemendal aan dat hij bij andere projecten ziet dat een supermarkt een sterke sociale functie heeft, als ontmoetingsplaats. Ook is zijn ervaring dat het realiseren van voorzieningen voor de wijk en haar bewoners bijdragen aan de leefbaarheid. ‘Zowel Elan Wonen als wij richten ons op de lange termijn, ook voor ons is het daarom belangrijk dat mensen hier met plezier wonen en dat er een goede sociale samenhang is.’

Kangoeroewoningen

Eén van de aanwezigen gaf rondom ‘zorg en wonen voor ouderen’ aan dat er veel moet veranderen in de visie op hoe ouderen wonen. ‘Dat gaat niet meer in het ‘oude’ verzorgingshuis, maar bijvoorbeeld in hedendaagse hofjes. Er is ontgroening en vergrijzing, er komen meer 80-ers, hoe ziet de bevolkingssamenstelling er in 2040 of 2050 uit? We moeten niet alleen kijken naar wat er NU nodig is, maar juist naar de lange termijn. Verder vraag ik aandacht voor ouderen die willen verhuizen van een eengezinswoning naar een appartement. Ik weet dat meerdere mensen in de wijk dat willen. Ik wil zelf ook in de wijk blijven wonen, maar een appartement is niet betaalbaar, ik kan nergens naartoe!’. Een andere bewoner vult aan dat het een optie is om te kijken naar kangoeroewoningen waar gezinnen met hun oudere vader en/of moeder kunnen wonen. Zij noemde een voorbeeld uit Amsterdam waar dergelijke woningen zijn gebouwd en die voor een aardig bedrag zijn verkocht, waardoor het verdienmodel op deze locatie wellicht ook rond te krijgen is. 

Redelijke woonruimte voor een redelijke prijs

Iemand gaf aan zich zorgen te maken of zijn kinderen in de toekomst nog wel in Haarlem of überhaupt in de Randstad kunnen wonen. ‘Zeker als er marktpartijen in beeld zijn, kijk maar naar het project Wibaut1828 in Amsterdam, waar zogenaamde sociale huurwoningen komen: van slechts 23 m2. De gemeente vindt dat daar allemaal maar best. En alles wat in Amsterdam gebeurt, gebeurt 10, 15 jaar later ook in Haarlem.’ Peter Jobsen van Elan Wonen reageerde: ‘Wibaut1828 is een commerciële marktpartij, Elan Wonen is dat niet. WIJ zitten hier aan tafel en gaan voor redelijke woonruimtes voor een redelijke prijs. De gemeente Haarlem heeft als grens minimaal 40 m2 voor een sociale huurwoning, bij Elan gaan we uit van minimaal 48 m2. We hebben wel kleinere woningen, maar alleen voor jongeren. In dat geval is de huur ook lager en is het mogelijk om huurtoeslag aan te vragen. Zulke woningen gaan we hier alleen maken als blijkt dat daar vanuit de wijk behoefte aan is. Daarbij vind ik 23 m2 voor 750 euro geen sociale huurwoning. Dat gaan we, ook in dit project, niet doen. Daar mag u mij ook op aanspreken.’

Inspraak en invloed

Een andere bewoner gaf aan dat er veel frustratie is vanuit het eerdere inspraaktraject. ‘Dat was echt een aanfluiting. Ik snap dat jullie in dit traject de perceptie om willen zetten van ‘weerstand’ naar ‘meewerken’, maar er is al veel gebeurd. Daarom ben ik heel benieuwd hoe dit traject er verder uitziet en hoe wordt bepaald wie er deel mag nemen’. Stadmaker Yvonne Haneman: ‘Iedereen die dat wil kan zich aanmelden en meedoen, mits dat op een constructieve manier gebeurt natuurlijk. Hoorne wil dat traject aan, mét de wijk, dus hebben we hier echt invloed. Bij een andere partij moet je dat nog maar afwachten. Daarnaast weten we dat er frustratie is. Die kennen én herkennen we. En de al opgehaalde informatie uit de eerdere visie-ontwikkeling nemen we ook in dit traject mee.’

Functiemix

Iemand wilde weten of Hoorne de grond ook met winst kan verkopen, een ander iemand of zonder supermarkt de 50% sociale woningbouw überhaupt wel gehaald kan worden. Jan Joost Bloemendal: ‘Hier wil ik een vergelijk maken met Slottuin in Heemstede, een andere locatie die we hebben aangekocht om er een supermarkt te vestigen. Dat is niet doorgegaan en toen is het toch gelukt om een project te realiseren met een groot aandeel sociale woningbouw. Verder is er bij veel van onze projecten een functiemix van wonen, winkelen en maatschappelijke voorzieningen. Orion400 is in onze ogen een locatie die daar bij uitstek geschikt voor is.’ Desgevraagd gaf hij aan het aantal sociale huurwoningen niet te willen kwantificeren, aangezien dat aantal mede volgt uit het co-creatietraject. Als er geen invulling komt die ‘kostendrager’ kan zijn, kan dit betekenen dat er meer vrije sector woningen nodig zijn om het geheel rendabel te maken – wat overigens betekent dat er ook meer sociale woningen komen. ‘We committeren ons aan minimaal 50% sociale woningbouw.’

Wisselwerking

Peter Jobsen gaf aan dat de genoemde wisselwerking tussen wonen-winkelen-voorzieningen helpt om ouderen langer zelfstandig te laten wonen. Gevraagd naar wat er aan onderzoek is gedaan aan behoeften naar faciliteiten in breder verband in Haarlem, noemde Jobsen de behoefte aan woningen die gecombineerd kunnen worden met zorgfaciliteiten in de buurt en/of aan huis. Brigitte Kool vulde aan dat er in de eerdere sessie een fysiotherapeut aanwezig was die aangaf dat juist dergelijke eerstelijns zorgverleners er aan bij kunnen dragen dat mensen langer zelfstandig thuis kunnen wonen, als zij tenminste een plekje (werkruimte) in de buurt kunnen vinden. 

Maak er iets moois van

Daarop reageerde een bewoner dat juist winkelfuncties veel mensen aantrekken en dus verkeer, waarop een andere bewoner het eerder uitgevoerde onderzoek naar verkeersveiligheid noemde. ‘Met de toch al drukke kruising bij de Westelijke Randweg vind ik dat een linke zaak, waarom winkels en niet bijvoorbeeld kantoorvoorzieningen? Zoek dan juist naar functies die minder verkeer aantrekken, zo’n fysiotherapeut bijvoorbeeld. In die zin zie ik dit traject ook als kans. Dit punt is toch de centrale toegang tot de wijk. Kijk of je het ontwerp kunt ‘spiegelen’ aan de overkant van de wijk, dan krijg je juist een hele rustige uitstraling. Maak er iets moois van!’. 

Ook alle vragen uit deze sessie worden op een later moment beantwoordt, via site en/of digitale nieuwsbrief. Wie suggesties heeft en/of zich actief in wil zetten tijdens de verdere co-creatie kan mailen met Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.. De volgende sessies vinden plaats in mei, opgedeeld in de thema’s wonen en voorzieningen, mobiliteit en groen.

Deze eerste editie van de nieuwsbrief wordt huis-aan-huis verspreid in de wijken rondom de projectlocatie. Volgende edities verschijnen uitsluitend digitaal. U kunt zich aanmelden voor de nieuwsbrief rechts op deze pagina.

Bekijk de nieuwsbrief hieronder terug. 

Om een eerste beeld te krijgen van de (woon)wensen van mogelijke toekomstige bewoners is er een enquête gehouden. Deze enquête, bedoeld als eerste, verkennende raadpleging, is uitgezet onder twee leeftijdsgroepen waarvoor woonruimte momenteel moeilijk te vinden is in Haarlem: jongeren van 18-25 jaar en ouderen (60+).

Met een aantal van de deelnemers zijn persoonlijke vervolggesprekken gevoerd om dieper op de vragen in te gaan. Bij de enquête is met name ingezet op de wijken direct rondom de projectlocatie. Het grootste gedeelte van de respondenten is dan ook woonachtig in de Planetenbuurt en Bomenbuurt. Daarnaast is er de nodige respons gekomen van ‘verder weg’, tot en met de Patrimoniumbuurt aan toe (iets ten noorden van het centraal station).

De oproep om deel te nemen aan de enquête is via diverse kanalen aangekondigd, soms specifiek gericht op één van beide leeftijdsgroepen. Denk aan sociale media als Facebook en Nextdoor en voor jongeren Instagram en via de doelgroep zelf. Ook is er een artikel geplaatst in de wijknieuwsbrief “Mooi door Noord”. De wijkraden gaven aan de enquête niet te willen delen, omdat er volgens hen voldoende informatie beschikbaar is. Dat is spijtig, omdat we ook de wijkraden graag betrekken bij dit traject. Tegelijkertijd merken we op basis van de enquête en de gesprekken, dat veel mensen nog niet eerder betrokken zijn geweest bij de ontwikkeling van de hele Orionzone en/of de standpunten van de wijkraad niet kennen.

De enquête is niet representatief, dat was ook niet de insteek. Het ging er vooral om alvast enige informatie te krijgen om verder mee aan de slag te gaan. In het vervolg zullen er onder andere enquêtes, raadplegingen en gesprekken plaatsvinden om een zo breed mogelijke groep van bewoners te betrekken - en van hen te horen wat hún wensen en ideeën zijn.

Haarlem is een populaire stad om te wonen, waardoor de behoefte aan extra woningen groot is. Met name waar het gaat om sociale woningbouw. Binnen het project Orion400 wordt daar dan ook sterk op ingezet.

Hierover worden gesprekken gevoerd tussen ontwikkelaar Hoorne Vastgoed en Elan Wonen, een ondernemende woningcorporatie die momenteel zo’n 7.000 woningen beheert in  Haarlem en Heemstede. Elan Wonen investeert de komende jaren volop in nieuwbouw van compacte woningen met een lage huurprijs, zodat mensen die een sociale huurwoning zoeken sneller een geschikte woning kunnen vinden. Daarbij wordt waar mogelijk samengewerkt met partijen die kunnen bijdragen aan deze doelstelling. Omdat juist die samenwerking zo belangrijk is rondom de ontwikkeling van Orion400, maakt Elan Wonen dan ook deel uit van de projectgroep.

Via deze nieuwsbrief blijft u op de hoogte van alle ontwikkelingen rondom de projectlocatie Orion400. De nieuwsbrief verschijnt uitsluitend digitaal. U kunt zich aanmelden voor de nieuwsbrief rechts op deze pagina.

Bekijk de nieuwsbrief hieronder terug. 

Myrthe verhuisde toen ze drie jaar oud was van Amsterdam naar Haarlem en kwam op de Middenweg te wonen. Daar woont de nu 19-jarige Myrthe nog steeds, met haar ouders en jongere zusje Josephine (15 jaar). Waar ze vroeger zelf veel op straat speelde, ziet ze dat de kinderen van jonge gezinnen die in de buurt komen wonen dat stokje hebben overgenomen.

‘Vanuit school gingen we geregeld met een groepje uit mijn klas naar het Zaanenpark’, vertelt Myrthe, die haar basisschooltijd doorbracht op de Luidinaschool in het Junoplantsoen. ‘Of springtouwen in de straat. Iemand kon dan 100 keer achter elkaar touwtje springen en had het straatrecord, dat was dan echt ‘een dingetje’. Ook werd en wordt er altijd van alles georganiseerd, rondom Koningsdag en Burendag, of door gezamenlijk Oud & Nieuw te vieren. Toen de eerste lockdown kwam, werd er een online Kahoot-quiz georganiseerd en hadden we op Koningsdag een straatbingo, waarbij de getallen door de straat werden geschreeuwd.’

Stiekem de straat op
‘Nieuwe bewoners in de wijk zijn vaak jonge gezinnen, zoals hier een paar huizen verderop. Leuk om te zien dat het buitenspelen gewoon doorgaat, of zo’n groepje stoere jongens te zien dat ‘heitje voor een karweitje’ doet. En als de kinderen samen op straat spelen, gaan de ouders ook naar buiten en ontstaat er onderling contact. Een goede vriendin van mij woont hier schuin tegenover en onze moeders zijn ook bevriend geraakt. Gaan ze bij elkaar op bezoek en dan na de avondklok snel even stiekem de straat oversteken, haha. Jammer genoeg zit mijn vriendin nu in het buitenland, anders had ik dat zeker ook gedaan.’

Eigenlijk was Myrthe zelf nu ook liever in het buitenland geweest. Na het afronden van het atheneum op het ECL had ze immers een tussenjaar genomen, onder meer om met een vriendin een paar maanden door Zuid-Amerika te reizen. ‘Dankzij’ corona werd het plan verlegd en mikten ze op interrailen door Zuid-Europa. Helaas ging ook dat niet door en hopen ze dat deze zomer in te halen. Tot die tijd werkt Myrthe bij de Janskliniek, waar ze kookt en mee-eet op een groep met dementerende ouderen. Verder ondersteunt ze het team als huiskamerassistent met klaarmaken van ontbijt of koffie, doet ze een spelletje met bewoners of maakt ze gewoon een praatje. Als de horeca heropent, gaat ze daarnaast weer aan de slag in de bediening bij de bekende Bloemendaalse strandtent Woodstock.

Alwéér bowlen!?
Myrthe was één van de deelnemers aan de enquête over ‘de Orionzone’ en de locatie Bison Bowling. ‘De bowlingbaan ken ik vooral van partijtjes. Dan waren er een paar verjaardagen in korte tijd en dacht ik bij de uitnodiging: ‘alwéér bowlen?’. Maar het was wel altijd heel leuk hoor en ik was er best goed in. Zonder rekjes in ieder geval, haha! Bij de kennismakingsweek van het ECL zijn we er ook geweest, net als bij de laatste gymles in het laatste jaar. En als we een uitwedstrijd hadden met hockey, verzamelden we er altijd op het parkeerterrein. Echt een nostalgische plek.’

‘Ik heb net mijn toelatingsopdracht ingeleverd voor de opleiding Industrieel Ontwerpen aan de TU Delft. Als ik word toegelaten, ga ik op zoek naar een kamer in Delft. Maar ik vind Haarlem een geweldige stad en zou er in te toekomst best weer willen wonen.’ De moeder van Myrthe suggereert met een knipoog dat Myrthe dan mooi om de hoek kan komen wonen in één van de dan gebouwde woningen. Myrthe: ‘Nou, dat weet ik nog niet. Ik vond het een superleuke straat en buurt om op te groeien, maar dat zou misschien een beetje zijn omdat ik dezelfde fijne tijd verwacht als vroeger, ik weet niet of dat zo werkt. Maar als ik weer in Haarlem kom te wonen, zou ik dat vooral willen doen in een straat die net zo gezellig en sfeervol is als de onze.’

De liefde voerde Mischa van Den Haag naar Haarlem. In 2018 besloten zijn vriendin en hij om te gaan samenwonen. Een goede vier weken later, veel sneller dan ze hadden verwacht, kochten ze een huis en streken neer in de Planetenwijk. 

Nadat alle dozen waren uitgepakt en de verhuiswerkzaamheden waren afgerond, begon Mischa langzamerhand zijn nieuwe stad te ontdekken. Dat was van korte duur, want door corona gingen een hoop deuren - letterlijk - dicht. Wel leerde hij de wijk kennen door ‘coronawandelingen’ en maakte hij kennis met de nodige buren. Eén van de gespreksonderwerpen die daarbij regelmatig aan bod komt, is de ontwikkeling van de Orionzone en locatie Bison Bowling/Orion400. ‘Mijn vriendin is naar een vergadering van de gemeenteraad geweest waar de Orionzone op de agenda stond. Er was een enorme opkomst en veel omwonenden hadden zich aangemeld als inspreker. Wat ik daarover hoor, is dat mensen naar huis gingen met het gevoel dat raadsleden het vooral vervelend vonden dat het een latertje zou worden. Met een sfeer van “we horen het aan en gaan verder met wat we aan het doen waren”.’

‘Later heeft een groep bewoners een gesprek gehad met verantwoordelijk wethouder Roduner. Op de openingsvraag of hij hen uit beleefdheid ontving of dat het gesprek enige invloed had, gaf hij eerlijk toe dat het vooral uit beleefdheid was. Dat kan allemaal, maar doe dan niet alsof het een inspraaktraject is en geef mensen niet de illusie dat het uitmaakt wat zij zeggen. Over een inspraakbijeenkomst in de wijk heb ik van verschillende buren begrepen dat er gespreksleiders aan tafeltjes zaten die zich pas bekend maakten als vertegenwoordigers van Hoorne Vastgoed toen er naar werd gevraagd. Dat alles bij elkaar maakt dat zowel de gemeente als Hoorne voor mij met 5-0 achterstaat.’ 

Makkelijke keuze

De online sessie waarbij Mischa onlangs zelf aanschoof, heeft zijn gevoel vooralsnog niet veranderd. ‘We konden alle vragen stellen, maar het is me niet duidelijk wat daar mee wordt gedaan in de co-creatie. Met daarbij de constructie waarbij de stadmakers door Hoorne worden ingehuurd, de gemeente die niet instapt en met name dat ‘de supermarkt’ steeds terugkomt. Ik heb echt nog niemand hier gehoord die er een supermarkt bij wil. Vanuit Hoorne snap ik het wel, want ze doen grote investeringen die terugverdiend moeten worden. Een supermarkt is een makkelijke keuze: veel vierkante meters, een goede huurprijs en één grote, stabiele huurder, wat veel tijd aan werving scheelt. Maar Hoorne en Elan geven aan voor langere tijd verbonden te blijven, neem dan ook langer de tijd om te komen met voorzieningen waar de wijk wel op zit te wachten. Het voelt nu alsof er alles aan wordt gedaan om die supermarkt er door te drukken, waardoor ik een vervelend onderbuikgevoel aan de sessie heb overgehouden.’ 

Eén van de grootste zorgenpunten van Mischa ligt op het gebied van mobiliteit en verkeersveiligheid. ‘Het is nu al zó druk, als je huizen bijbouwt gaat het alleen maar drukker worden. Dan kun je 100 keer zeggen dat de mobiliteitsbehoefte verandert en dat de mensen die hier komen wonen geen auto hebben, maar daar geloof ik niet in. Zeker niet als je bedenkt dat het openbaar vervoer hier niet geweldig is, zowel qua alternatieven als frequentie. Er gaat één keer per kwartier een bus. Daarnaast zien we de ongelukken gewoon gebeuren. Meestal ‘kleine’ ongelukken gelukkig, maar in de tijd dat ik hier woon, is er ieder jaar een echt groot ongeluk geweest. Mede daarom hebben we met een groep bewoners de provincie aangeschreven om werk te maken van het ondertunnelen van de Westelijke Randweg. Uit een onderzoek van verkeersbureau Mobycon blijkt de beste oplossing te zijn om het doorgaand verkeer naar -1 te brengen. Daarmee krijg je een veel betere doorstroming, het wordt veiliger en er komt ook nog eens ruimte voor groen – en wellicht zelfs wat bebouwing, voor zover dat qua constructie mogelijk is op een tunnel. Om de leefbaarheid, veiligheid en duurzaamheid in de wijk te waarborgen of liever nog te verbeteren, is het belangrijk om voor die aspecten een gecombineerde visie te creëren. Zeker omdat we er met z’n allen voor de lange termijn in zitten.’ 

Boeken, bagels en foodhallen

Wie het bovenstaande leest, kan de indruk krijgen dat Mischa ‘alleen maar kritisch is’, maar hij komt ook met suggesties en is bereid zich in te zetten rondom het thema wonen & voorzieningen. ‘Laatst zaten we met een groepje te brainstormen over wat wij zouden willen. Een horecalocatie à la de Dakkas lijkt ons geweldig. Niet exact hetzelfde natuurlijk, maar wel iets met de combinatie uitzicht en terras. Persoonlijk zou ik graag zien dat ik ergens koffie of een broodje kan halen – en dan in het wat luxere segment. In mijn vorige woonplaats had ik een boekwinkel in de wijk die bijzonder ondernemend en creatief is. Naast boeken, kantoorartikelen, muziek en allerhande gadgets in het assortiment bieden ze de mogelijkheid om boeken en tijdschriften te lezen onder het genot van een hapje en een drankje. Goede kwaliteit lunch en drie verschillende gerechten per avond. Wekelijks activiteiten als lezingen door schrijvers. Een hele prettige plek om tijd door te brengen en mensen te ontmoeten. Of denk aan een concept als de foodhallen in Amsterdam, met een diversiteit aan horecaondernemers die er maximaal twee jaar mogen zitten. Dat geeft een hele leuke dynamiek. Bovendien: er wonen hier zat mensen die best wel wat te besteden hebben. Dat rechtvaardigt om in te zetten op zulke tentjes, die een hogere vierkante-meter-prijs kunnen betalen.’ 

Daarnaast zie ik wel wat in flexwerkplekken. Als je kijkt naar ondernemers hier in de buurt zijn dat voornamelijk freelancers en kleine bedrijfjes, die zouden daar best baat bij kunnen hebben. Sinds corona werk ik vanuit mijn zolderkamer. Met een collega heb ik afgelopen jaar een keer een flexplek gehuurd bij Van der Valk en in Crown Business Center, maar dat vind ik geen inspirerende plekken. Als dat dichtbij huis zou kunnen, zou ik daar wel gebruik van maken. Ook over ‘wonen’ heb ik zo wel wat ideeën. Ik wil dus best tijd steken in de co-creatie en het is echt niet alleen maar ‘wil niet-wil niet-wil niet’. Maar vanuit de eerder ervaringen van mijzelf en anderen sta ik er wel kritisch in. De woorden die ik hoor zijn goed, maar het gaat om de daden.’ 

Na hun trouwen in 1969 betrokken Leo en Ans een woning op de Kleverlaan. In 2004 verhuisden ze naar de Zaanenlaan, waar ze nog altijd wonen. Al hebben ze inmiddels een makelaar in de arm genomen in de hoop een woning te vinden die geschikt is voor senioren. Maar dan wel in Haarlem-Noord én met een buitenruimte. Dat blijkt nog niet zo gemakkelijk. 

Het bevalt Leo en Ans uitstekend aan de Zaanenlaan. Ze hebben een ruim huis en kunnen zodoende onderdak bieden aan logerende kleinkinderen. Dat zijn er zeven in totaal, die elkaar keurig opvolgen in leeftijd, variërend van 9 t/m 15 jaar. Maar ze kijken ook naar de toekomst. Leo vertelt, hier en daar aangevuld door Ans. ‘Ik ben 83, mijn vrouw is zes jaar jonger. We zijn nu vitaal, maar zitten wel in de leeftijd waar het verstandig is naar een gelijkvloerse woning te kijken. En als één van ons onverhoopt omvalt, zit de ander hier alleen. We zijn zo’n drie, vier jaar geleden al begonnen iets anders te zoeken. Maar we willen wel in Haarlem-Noord blijven.’ 

Sociale contacten
‘We voelen ons hier thuis, hebben onze sociale contacten hier. Ook heb ik nog een paar klanten in de buurt, uit de tijd dat ik een zelfstandige praktijk als belastingconsulent had. Nou, zo wonen hier in de straat heel veel senioren, alleen of met zijn tweëen in grote huizen. Dit huis zou bijzonder geschikt zijn voor een gezin met drie, vier kinderen. Maar dan moet er voor ons wel een goed alternatief zijn. Er is nu vrijwel geen aanbod of er wordt zomaar een ton overboden. En we gaan niet in een appartementje zonder buitenruimte zitten hè. We hoeven hier niet per se weg, moet je kijken wat voor tuin we nu hebben!’

Maar nog even terug naar de Kleverlaan, waar Leo en Ans ruim dertig jaar woonden en waar hun drie kinderen opgroeiden. Leo zat geruime tijd in de Wijkraad Kleverpark en raakte vanuit die rol betrokken bij het participatietraject rondom de ontwikkeling van het Ripperda-terrein. Daar heeft hij een enigszins wrange nasmaak aan overgehouden. ‘Burgemeester en wethouders namen de besluiten, maar daar walsten architect en ontwikkelaar gewoon overheen. Simpel voorbeeld: de goothoogte mocht maximaal 11 meter zijn. De architect maakte daar 18 meter van door gebruik te maken, of maar zeg maar gerust misbruik te maken, van de hoogte van het torentje op het hoofdgebouw.’

Schreeuwend tekort
‘Daarnaast hebben we vanuit de wijkraad gewedijverd om iets te doen aan het schreeuwende tekort aan seniorenwoningen. Dus huizen op de begane grond met een tuintje, of appartementen met een ruim balkon. Er zijn weliswaar appartementen gekomen van twee tot en met zes kamers, maar met inpandige balkonnetjes van twee vierkante meter. Als het zo warm is als een paar weken geleden, word je daar geroosterd! En er zijn helemaal geen woningen met tuinen gekomen, maar bebouwing in het souterrain met zo’n vreemde, rumoerige passage half onder de grond. Voor de buitenruimte ben je zodoende op het grasveld aangewezen. Voor kinderen een El Dorado, maar voor ouderen… En wat er naast het monumentale hoofdgebouw is neergezet vind ik wanstaltig, veel te grof. Dat was destijds zeker niet de wens van de bewoners. Ik vind dat ze met zulke zaken bij Orion400 rekening moeten houden. Wat ik tot nu toe heb gezien aan visie en eerste schetsen ziet er aardig uit. Maar hoe wordt het werkelijk?’

Leo deelde zijn ervaringen ook bij één van de co-creatie sessies. Daarbij staat hij in de basis heel positief tegenover de ontwikkeling van Orion400. ‘Je kunt natuurlijk commentaar leveren, maar er moet wel eerst iets op tafel liggen. Wat je daaraan bijdraagt, moet ondersteunend zijn. De sessie waar ik bij was, was heel goed georganiseerd. Er was ruimte voor iedereen om zijn of haar zegje te doen en het was een geanimeerd geheel. Er waren zowel senioren als 20-ers en 30-ers, er werd een goede uitleg gegeven en we konden al onze input geven, onder meer met gekleurde post-its. Dat wordt nu gerubriceerd om het verder in goede banen te leiden. Ik heb er een goed gevoel aan overgehouden.’

Meer voorzieningen nodig
‘Een belangrijk aandachtspunt vind ik voldoende parkeervoorzieningen. 650 nieuwe wooneenheden betekent minstens 650 auto’s erbij. Dat moet ondergronds of bovendeks. Verder kan ik me met betrekking tot verkeersveiligheid de bezwaren tegen een supermarkt wel voorstellen, maar ik kijk daar vanuit het perspectief van ouderen toch anders tegenaan. Vrienden van ons wonen in De Krim, daar zijn vrijwel geen voorzieningen. Dat zou er wel komen toen de wijk in de jaren 50 ontwikkeld werd, maar daar is niets van gekomen. Geen bus, geen postkantoor, geen huisarts, geen winkeltje, niks. Inmiddels wonen er veel senioren, voor hen is een ruime en goed bereikbare supermarkt op loopafstand juist heel belangrijk. Nogmaals, ik snap alle bezwaren, maar wat mij betreft zou een supermarkt een prima voorziening zijn. Met dan misschien een tunneltje onder de Randweg door, ook voor de scholieren van het Mendel.’

Ook een huisartsenpraktijk of een medisch centrum zou wat Leo en Ans betreft een waardevolle toevoeging voor de buurt zijn. En al pratend bedenkt Leo zich dat hij er bij een volgende sessie voor wil pleiten om van de kruising Orionweg/Steenbokstraat een rotonde te maken, omdat daar veel ongelukken gebeuren. ‘Ik ben heel benieuwd wat er gaat komen. Als er appartementen voor senioren komen, zouden wij daar zelf zeker willen wonen. Mits voorzien van een ruim buiten dan. En het moet geen 15 jaar gaan duren, want dan maken wij het niet meer mee. Ik zal het op de voet blijven volgen, het interesseert me ook. Het is makkelijk om in je stoel te blijven zitten, maar ik doe liever actief mee en wil graag meedenken.’